Yapı denetim sistemi inşaatların sigortası

Halen 19 ilde uygulanan yasanın Türkiye gibi yüzde 90'ı deprem tehdidi altında olan bir ülke için zorunlu olduğu belirtiliyor

Deprem Yönetmeliği, 1998 yılında çıkarıldı. Buna göre inşaat yapılacak arazide öncelikle zemin etüdü yapılması, inşaatta kullanılan malzeminin projeye uygun olması, uygulamada standartlara uyulması gibi zorunluluklar geldi. Ancak Marmara Depremi, belediyelerin yönetmeliğin uygulanıp uygulanmadığını denetlemede yetersiz kaldığı, denetimsiz inşaatların ise depremlerde yaşanan can ve mal kayıplarının bir numaralı sorumlusu olduğu gerçeğini ortaya çıkardı.
Denetimi etkin hale getirmek için denetleme ve sorumluluğu belediyelerden alıp özel sektöre vermeyi amaçlayan "Yapı Denetim Yasası" fikri, bu şartlar altında doğdu. Önce 595 sayılı Kanun Hükmünde Kararname, ardından 4708 sayılı yasa ile inşaatlara yapı denetim zorunluluğu getirildi.

Yapı sigortası
Türkiye genelinde halen pilot seçilen 19 ilde uygulanan Yapı Denetim Yasası'nın yakında yeni bir düzenlemeyle tüm ülke geneline yaygınlaştırılması herkesin ortak umudu. Ancak uygulayıcılar, mevcut yasada mutlaka değişmesi gereken maddeler olduğunu belirtiyor. Bunlardan biri de yapı sigortası sistemi. Sisteme göre bina, yapımdan önce sigorta ettiriliyor. Sigorta şirketi her türlü hasara karşı sorumluluk üstlendiği için, işin proje aşamasından başlayarak tüm kontrol mekanizmalarını çalıştırıyor. Yetkin denetim büroları, inşaatı projelendirme ve yapım sırasında sürekli denetlerken, bu firmaların da denetimi aksatmadan düzenli yapıp yapmadıkları, şirketler tarafından takip ediliyor.
Uzun yıllar boyunca binayı olası zararlara karşı koruyacak olan sigorta şirketleri, sigortaladıkları ürünün en iyi şekilde yapılmasını sağlamak, dolayısıyla maddi kayba uğramamak için denetimi son derece sıkı tutuyor.
Yapı sigortasının maliyeti ise kaba inşaat maliyetinin yüzde 15'i olarak hesaplanıyor.

Deneme süreci sona ermeli
HAMZA ŞAHİN
(Yapı Denetim Kuruluşları Birliği İzmir Şube Başkanı)
4708 sayılı Yapı Denetim Yasası çıktıktan sonra yasanın uygulandığı illerde yapılan inşaatların kalitesi ve depreme karşı güvenilirliği kesinlikle arttı. Yapı denetimi, depremin garantörü. Bu sistem yaygınlaştıkça, Türkiye yapı güvenliği açısından çok daha iyi yerlere gelecek. 19 ilin pilot bölge seçilerek yapı denetim kapsamına alınması bir deneme süreciydi. Bana göre bu deneme süreci çoktan bitmiş olmalıydı.

İstisnalar zarar verir
ATİLA DİNÇER
(Yapı Denetim Kuruluşları Birliği Derneği Genel Merkez İkinci Başkanı)
Yasanın uygulandığı 19 ili 20'ye çıkarmak Bakanlık'ın yetkisinde. İzmir'in burnunun dibindeki Manisa'da yapı denetimi neden yok? Yasanın yaygınlaşmaması depreme karşı Türkiye'nin önünde engel olarak dururken, Meclis istisna maddesi çıkarıyor. Bodrum hariç iki katlı binaları yasanın kapsamı dışına çıkarıyor. Gerekçe olarak da "garibandır, yük gelmesin" deniyor. Oysa bu hizmetin karşılığı ortalama yüzde 3 alıyoruz. Emlakçılar bile yüzde 6 ile çalışıyor.

Kaçaklardan kurtulmalıyız
PROF. ZAFER ALKU
(İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı)
Yasanın uygulandığı illerde yapılan binalar öncekilere göre çok daha iyi durumda. Ancak kalan binaların da acilen incelenmesi lazım. Kaçaklar zaten büyük risk taşıyor. Yavaş yavaş onlardan kurtulmamız lazım. Yapı denetimi kapsamına alınacak pilot il sayısı 27'den yasayla 19'a indirildi. Uygulamadaki il sayısının düşmesinde bazı milletvekillerinin "Benim ilimde uygulanmasın" mantığının etkili olduğunu söyleyebiliriz.

Riskli alanlar için önlem şart
TOLGA ÇİLİNGİR
(Şehir Plancıları Odası Başkanı)
İzmir'de yanlış yerleşim politikaları gereği, şu an iskan edilen pek çok bölge yerleşim açısından risk taşıyor. Alsancak, Karşıyaka, Bostanlı, Güzelyalı gibi bölgelerde alüvyonlu zeminler ağırlıkta. İzmir'de radikal yerleşim kararları almak gerekiyor. Örneğin riskli alanlarda yaşayan nüfusu kent merkezinden uzak yeni yerleşim alanlarına alarak bir anlamda takas yolunu benimsemek çözüm olabilir.